روشهای مختلف تولک بری
در این مقاله تصمیم داریم بیشتر در مورد روشهای مختلف تولک بری و جلوگیری از تولک رفتن بی موقع مرغها صحبت کنیم. همراه ما باشید.
در پرورش مرغ تخمگذار صنعتی گاهی برای زیاد کردن تولید تخم، مرغ را به اجبار وارد دوره تولک میکنند. در بعضی مواقع نیز طیور نابهنگام وارد دوره تولک می شوند.
لازم به ذکر است که تولک رفتن فقط مخصوص مرغ نیست و تقریبا همه ی پرنده های زینتی و اهلی در سال تولک می روند. در بیشتر مناطق فصل پاییز و زمستان بعنوان دوره تو لک رفتن و پر ریزی مرغ به حساب می آید.
آنچه در این مقاله می خوانید:
تولک رفتن مرغ
آیا تولک بری اجباری مرغ های تخمگذار ضروری می باشد؟
هدف از تولک بردن اجباری مرغ چیست؟
جلوگیری از تولک رفتن مرغ
روش های تولک مرغ تخمگذار
تولک بری کالیفرنیایی
روش تولک بری تگزاس
تولک بری کانادایی
روش تولک بری چینی
تولک بری مرغ به روش هندی
روش تولک بری اروپایی
تولک بری مکزیکی
روش تولک بری خاورمیانه
تولک بری به روش روسی
تولک بردن مرغ ها با استفاده از افزایش روی
روش تولک بردن کارولینای شمالی
دوره تولک بری چه مدت طول خواهد کشید؟
تولک رفتن یک پدیده طبیعی در بین پرنده ها می باشد. این پدیده با تغییر در طول روز، نوع تغذیه و شرایط آب و هوایی در ارتباط است.
بنابراین پرریزی و یا تولک رفتن طیور می تواند در زمان های مختلفی اتفاق بیفتد. تولک رفتن ناخواسته یک مشکل بزرگ برای پرورش دهندگان طیور می باشد که باعث قطع تخمگذاری پرنده میشود.
بعضی وقتها با یک برنامه نوردهی حتی در طول روزهای بلند نیز مرغ ها دچار پر ریزی می شوند.
در پرورش مرغ بومی به طور میانگین فقط 8 ماه تولید وجود دارد. یعنی مرغ بومی پس از سن 5 الی 5.5 ماهگی که شروع به تخمگذاری می کند حداکثر تا 8 ماه بعد تخمگذاری خوبی دارد.
بعد از آن مرغ تخمگذار از چرخه تولید حذف میشود و گله جوان جانشین آن می شود. مرغ های تخمگذار سفید صنعتی نیز بعد از 4.5 ماهگی وارد دوره تولید شده و حداکثر تا 12 ماه بعد تخمگذاری خوبی دارند.
بهترین زمان برای تولک بردن مرغ ها زمانی است که دیگر تولید تخم مرغ با توجه به شرایط بازار به صرفه نباشد.
هدف از تولک بری اجباری مرغ زیاد کردن دوباره تولید تخم مرغ می باشد. مرغ ها پس از رسیدن به سن بلوغ به مدت یکی دو ماه به اوج تخمگذاری می رسند و چند ماه بعد کم کم میزان تخمگذاری آنها پایین می آید.
بعضی از پرورش دهندگان مرغ با ایجاد شرایط مناسب مرغ ها را وارد دوره تولک می کنند و یک دوره دیگر هم از آنها جهت تخمگذاری استفاده میکنند. تخم مرغ های حاصل از دوره دوم از لحاظ اندازه بزرگتر از دوره اول بوده و بازار پسند تر هستند.
گاهی نیز با توجه به شرایط بازار، قیمت مرغ های جوان افزایش پیدا میکند. در نتیجه مرغدار به این نتیجه می رسد که مراقبت از گله قدیمی و تولک بردن آنها برای دوره دوم تولید به صرفه تر است.
بنابراین مرغدار به اجبار مرغ ها را تولک برده تا آنها برای دوره دوم تولید آماده شوند.
بعضی اوقات به دلیل عملکردهای مدیریتی نادرست، مرغ های گله به صورت ناخواسته وارد دوره تولک میشوند.
این دوره ممکن است همزمان با دوره پیک تولید و یا زمان گران شدن تخم مرغ برابر باشد و شرایط را کاملا بر ضرر مرغدار رقم بزند. از جمله:
کمبود نور:
قطع ناگهانی نور برای ساعات طولانی و یا کم بودن نور مصنوعی در فصل های پاییز و زمستان باعث قطع تخمگذاری مرغ می شود و در نتیجه مرغ وارد دوره تولک خواهد شد. البته افزایش بیش از اندازه نور هم ممکن است باعث تولک رفتن مرغ ها بشود.
خصوصا اگر مرغ های تخمگذار، شب هنگام در اثر نور زیاد دچار کم خوابی شوند، در مدت کوتاهی وارد دوره لک خواهند شد.
کمبود آب:
در بیشتر مرغداریها یکی از عواملی که باعث تولک زودرس پرنده ها می شود، به دلیل کمبود آب است. لذا همیشه سعی کنید که آبخوری ها را به موقع کنترل نمایید و میزان آب داخل آنها را بازرسی کنید.
بعضی وقتها لوله های انتقال آب در داخل سالن دچار نشتی و یا گرفتگی میشود. در فصل زمستان هم عواملی مثل سردی هوا می تواند باعث یخ زدن لوله های انتقال آب شود و در نتیجه طیور به آب دسترسی نداشته باشند.
استرس:
تغییر محل نگهداری مرغها، سر و صداهای بلند و ناهنجار، ورود حیوانات شکارچی به داخل گله و … باعث ترس و استرس مرغ ها میشود. استرس یکی از عوامل مهم در قطع تخمگذاری مرغ است و در نتیجه مرغ به سرعت تحت تاثیر شرایط استرس می تواند وارد دوره تولک شود.
تغذیه ضعیف:
تغذیه ضعیف و ناکافی و تغییر اساسی در جیره غذایی هم از دلایل مهم تولک رفتن مرغ ها و دیگر پرندگان می باشد. بی نظمی در روش نگهداری، نوسانات دمایی محیط نگهداری طیور، کم بودن فضا، فشردگی بیش از حد طیور در یک محیط و همچنین بیماری رایج مرغ نیز می توانند باعث تولک رفتن بی موقع مرغ ها شوند.
همچنین انگل های خارجی مثل کنه و شپشک هم می توانند باعث پرریزی شدید مرغ ها و تولک رفتن آنها شوند.
مهم ترین روش های مختلف تولک بری مرغ عبارت‌اند از:
- روش تولک بری دو دوره ای (دو سیکلی) که خود شامل برنامه های تولک بری معمولی، کالیفرنیایی و کارولینای شمالی و … می شود.
- روش تولک بری از طریق زیاد کردن روی
- روش تولک بری از طریق کم کردن سدیم
- روش تولک بری از طریق زیاد کردن ید
- روش تولک بری از طریق ترکیب روش های مختلف
- روش تولک بری از طریق استفاده از هورمون های تولید مثل مانند پروژسترون
- روش تولک بری از طریق استفاده از محصولات دارویی مانند متالبور – اینهیبین
در روشهای مختلف تولک بری این روش مخصوص مناطق گرمسیر است و در مناطق معتدل و یا سردسیر نباید از این روش مرغ ها تولک بروند. در این روش به مدت 10 الی 14 روز دان به صورت کامل قطع می شود ولی آب و کربنات کلسیم یا پودر صدف در اختیار مرغ قرار می گیرد.
با قطع کردن کامل خوراک عملکرد دستگاه تولید مثل متوقف می شود تا انرژی دریافتی صرف رشد پر ها و زیاد شدن وزن بدن شود. بعد از آن خوراک با انرژی پایین و با طی کردن یک دوره 5 الی 7 روزه غذای کامل در اختیار مرغ قرار می گیرد.
این تغییر در انرژی و میزان غذا باعث می شود تا پرنده کم کم با شرایط غذایی خود بسازد و مجددا تولید را شروع کند. در طول دوره 28 روزه اجرایی کردن تولک بری کالیفرنیای شمالی فقط 8 ساعت در روز مرغ ها در روشنایی قرار دارند.
در این روش باور بر این است که کم دادن پروتئین به مرغ می تواند باعث القاکردن تولک بری طبیعی شود.بدین ترتیب پروتئین جیره را حدود 10% به مدت 10-14 روز کم می کنند و پس از آن تغذیه عادی در اختیار پرنده قرار می گیرد.
در مدت دوره، تولید کم می شود ولی بعد از آن تولید افزایش پیدا کرده و پرها مجددا رشد می کنند ، همچنین شاهد بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ می باشیم. با این حال، روش تگزاس ممکن است برای همه گله ها مناسب نباشد.
در روشهای مختلف تولک بری روش کانادایی به عنوان برنامه روشنایی متناوب که نیازی به قطع خوراک ندارد، هم شناخته می شود و حدود 8-10 هفته به زمان، با دقت و نظارت بالا نیاز دارد.
برای این منظور پرندگان تحت تاثیر چرخه متناوب نوری قرار می گیرند و میزان روشنایی کم می شود بدون اینکه حذف خوراک داشته باشیم که نتیجه آن کم شدن میزان تولید تخم مرغ می باشد و پس از آن برنامه های روشنایی معمولی اجرا می شود. در روش کانادایی به مدت 5-7 روز روشنایی روزانه به 8 ساعت می رسد و پس از آن به 16 ساعت بازگردانده می شود.
گرچه در این روش استرس کمتری به گله وارد می شود اما به دلیل متفاوت بودن پاسخ به کاهش روشنایی برای تمامی پرندگان مناسب نیست.
یکی دیگر از روشهای مختلف تولک بری روش چینی می باشد.در این روش خوراک را 20% به تدریج کم می کنند و برای افزایش سیستم ایمنی از گیاهان سنتی چین مثل جنسینگ و گون و شیرین بیان استفاده می شود. بعد از آن به پرندگان رژیم غذایی خاصی داده می شود که معمولاً شامل غلات و سبزیجات است.
این رژیم غذایی از نظر انرژی و پروتئین کمتر از رژیم غذایی معمولی است. روش چینی در گله های کوچک استفاده می شود و نیاز به دقت بالا و نظارت دقیق برسلامت پرندگان دارد و به علت تهیه روزانه مکمل ها زمان بر است. این روش به علت پاسخ جزئی پرندگان به این نوع تغذیه ، برای همه ی پرندگان مناسب نیست.
روش هندی یک روش قدیمی بر اساس حذف کردن تغذیه و سپس استفاده از مکمل های گیاهی مثل سیر، زنجبیل، زردچوبه و فلفل با هدف تحریک کردن سیستم ایمنی و بهتر شدن سرعت روند تولک بری می باشد.
این روش ممکن است برای همه گله ها مناسب نباشد چون پاسخ به مکمل های گیاهی در پرندگان جزئی است.
در این روش خوراک به صورت تدریجی کم شده و سپس حذف می گردد و در طی دوره فقط آب و سنگ ریزه در اختیار پرنده قرار می گیرد و سپس جیره غذایی خاصی که پروتئین و انرژی کمتری دارد به پرنده داده می شود.
در روش اروپایی تامین مواد مغذی برای کم کردن استرس مورد هدف می باشد. امتیاز این روش این است که با کم کردن تدریجی خوراک باعث کم شدن استرس و تامین رفاه و سلامت پرنده می شود.
در مدلهای مختلف تولک بری طول و مدت این روش بسته به سن و نژاد و هدف تولید کننده ممکن است چند هفته تا چند ماه متغیر باشد.
در روش مکزیکی بدون محدود کردن آب، خوراک به مدت 10-14 روزحذف می شود. بعد از آن خوراکهای مثل ذرت، کنجاله سویا و چربی طیور که سرشار از انرژی و پروتئین اند داده می شود .
در این روش اساس برنامه بازگشت سریع تر پرنده به چرخه تولید می باشد. اما توجه داشته باشید که این روش برای پرنده استرس زا می باشد و مورد استقبال تولید کنندگان قرار نگرفته است.
در این روش ابتدا خوراک به تدریج کم می شود و پس از آن حذف کردن خوراک بدون محدود کردن آب را داریم و بعد از آن غذا با پروتئین و انرژی کم در اختیار پرنده قرار می گیرد.
از آنجایی که این روش چند هفته تا چند ماه ممکن است ادامه داشته باشد و حالت آهسته دارد بنابراین استرس کمتری به پرنده وارد می شود. نتیجه آن بسته به سن و نژاد گله ممکن است تفاوت داشته باشد.
در این روش کم کردن و حذف خوراک بدون حذف آب به مدت 7-10 روز و پس از آن جیره ای با پروتئین بالا و چربی و کربوهیدرات کم در اختیار پرنده قرار می گیرد.
بدین ترتیب از موادی مثل کنجاله سویا و سبوس گندم که پروتئین بالایی دارند اما کم انرژی هستند استفاده می شود.
این روش باعث تسریع دوره تولک بری می شود اما استرس بالایی را برای پرنده به همراه می آورد و به همین دلیل مورد استقبال قرار نمی گیرد.
اضافه نمودن مقدار بالای روی به خوراک مرغ ها یکی دیگر از روش های تولک بری می باشد. در این روش به مدت 5 الی 7 روز تخمگذاری مرغ ها کاملا قطع می شود و تا 3 الی 4 هفته بعد از حذف روی ، دوباره مرغ ها تخمگذاری را شروع می کنند.
برای بالابردن روی جیره غذایی از اکسید روی و یا استات روی استفاده می شود. لازم به ذکر است که افزایش میزان روی در جیره غذایی در گله های مادری به مدت یک ماه باعث کم کردن باروری هم می شود.
لذا با توجه به اینکه در این روش درصد تخم های بی نطفه بالا خواهد بود، در صورت جوجه کشی از این گله، تولید کمتری به دست می آورید.
این روش یکی از شیوه های بسیار پرطرفدار برای تولک بردن مرغ ها می باشد که بیشترین تأکید آن بر کم کردن وزن مرغ هاست. به این منظور قبل از قطع کامل دان، به مدت یک هفته به صورت 24 ساعته برنامه نوردهی اجرا می کنند.
پس از حدود 14 روز زمانیکه مرغ ها به اندازه کافی وزن از دست دادند، به مدت دو روز به ازای هر مرغ 45 گرم خوراک در نظر گرفته می شود. بعد از آن به مدت 28 روز جیره با پروتئین 15 درصد و کلسیم 2 درصد به مرغ ها داده می شود.
و پس از آن تغذیه مرغ ها به روال قبلی دوره تولید برگردانده می شود. برنامه نوردهی در این روش نیز به این صورت است که در طی 3 هفته اول، 12 ساعت نوردهی اعمال میشود. از روز 21 الی روز 34 ام، 13 ساعت نور و از روز 35 ام به بعد برنامه عادی نوردهی (14ساعت) اجرا می شود.
در روشهای مختلف تولک بری دوره لک رفتن مرغ ها ممکن است بین 1 الی 2 ماه طول بکشد.از بین تمامی این روش ها باید روشی انتخاب شود که کمترین اسیب را به بدن مرغ وارد کند. هر کدام از این شیوه ها مزیت ها و عیب های خاص خود را دارند.
مهم است روشی را انتخاب کنید که انسانی، تاثیر گزار و متناسب با نیازهای به خصوص طیور و سیستم تولید باشد.
بهتر است در صورت انتخاب هر کدام ازاین روش ها، برای حمایت از فلور طبیعی دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی و بهبود ارگان های داخلی مثل کبد و کلیه به خاطر سلامت گله وسرعت در روند پر درآوری و عملکرد بهتر تولید، بعد از دوره تولک و کم کردن تلفات در طی دوره تولک از ترکیبات تاثیرگذاری مثل سین بیوتیک ها (MLC و سین بیوفیت پی) و دتوکسی فیکیشن ها (هپامارین) و تقویت کننده های سیستم ایمنی (ایمونوپروپوفیت) و ضد انگل ها و ضد باکتری ها (کوکسی فیت) استفاده کنیم.
منبع خارجی:
Laying Hens - What You NEED to Know