تاثیر رنگ لامپ مرغداری بر مرغ گوشتی و تخمگذار
رنگ لامپ مرغداری در صنعت پرورش مرغ و پرندگان مختلف از مباحث خیلی مهم و جذاب می باشد. از سالهای خیلی دور داستان های زیادی در رابطه با تجربیات شخصی و کارهای تحقیقاتی تجربه شده است. اما هنوز هم شناخت کافی از نقش نور در صنعت طیور و مدت زمان نوردهی و همچنین رنگ مناسب برای نور در سالنهای پرورش طیور نداریم و این نکات در پرده ابهام می باشد. طبق تحقیقات اخیر، تغییر رنگ نور محیطی که مرغها در آن قرار دارند، میتواند تأثیرات قابل توجهی بر رفتار، رشد و تولیدمثل آنها بگذارد. بر اساس مطالعات، استفاده از رنگهای مختلف لامپهای مرغداری میتواند تا 30% تولید تخممرغ و 15% افزایش وزن برای مرغهای گوشتی را به همراه داشته باشد. اما در این مقاله به پاره ای از نتایج کشف شده از تحقیقات انجام شده اشاره میکنیم:
۱. رنگ نور مرغداری و فیزیولوژی مرغها
- سیر تکاملی طیور و انسان ها خیلی متفاوت می باشد و مغز پرندگان به مغز خزندگان بیشتر شبیه است.
- تاثیر نور بر فیزیولوژی طیور عمدتا از طریق گیرندههای نوری در چشم و هیپوتالاموس مغز است. این گیرندهها، به ویژه ملاتونین، در تنظیم ریتمهای شبانهروزی، رفتار تولید مثلی و ترشح هورمونها نقش دارند. طول موجهای مختلف نور، گیرندههای مختلفی را تحریک میکنند و این امر، بر فعالیتهای بیولوژیکی مختلف تاثیر میگذارد.
- لامپ های تنگستن اکثرا یک ته رنگ قرمز دارند . ولی لامپ های فلورسنت ته رنگ متمایل به آبی دارند. دلیل این امر تولید بیشتر امواج با طول موج طویل و متمایل به قرمز در لامپ های تنگستن، و تولید امواج آبی و سبز به وسیله لامپ فلورسنت میباشد. از آنجا که میزان حساسیت پرندگان به نور با حساسیت انسان ها به نور کاملا متفاوت میباشد، در نتیجه پرندگان لامپ فلورسنت را 30% روشن تر از لامپ تنگستن درک میکنند.
- بینایی مرغ ها دامنه گسترده تری دارد. مرغ ها نمی توانند طول موج های فرابنفش بیشتر از 320 و کمتر از 400 نانومتر را ببینند .
۲. تاثیر هر رنگ لامپ مرغداری
A. لامپ سفید مرغداری:
- تاثیر: این نور به طور معمول به عنوان نور استاندارد در مرغداریها استفاده میشود. ترکیبی از طول موجهای مختلف است و به طور کلی تولید تخم مرغ و رشد را پشتیبانی میکند، اما ممکن است بهینه نباشد.
B. لامپ آبی مرغداری:
- نور آبی به عنوان یک نور با طول موج کوتاهتر، موجب مهار ترشح ملاتونین میشود. ملاتونین هورمونی است که در تنظیم ریتم شبانهروزی و خواب نقش کلیدی دارد.
- تاثیر: این رنگ به آرامش و کاهش استرس مرغها کمک میکند.
- مثال برای مرغ گوشتی: در مرحلهای که مرغها در حال انجماد وزن و به سمت کشتار میروند، استفاده از لامپهای آبی میتواند به کاهش استرس و بهبود کیفیت گوشت کمک کند. تحقیقات نشان دادهاند که این رنگ میتواند به کاهش 10% استرس مرغها منجر شود.
- مثال برای مرغ تخمگذار: این رنگ در لانه مرغها برای کاهش تنش و افزایش کیفیت تخممرغ بسیار موثر است. طبق گزارشها، مرغهایی که در معرض نور آبی قرار دارند، تخممرغهای با کیفیت بهتری تولید میکنند.
C. لامپ قرمز مرغداری:
- تاثیر: این رنگ به افزایش تولید هورمونهای مرتبط با تولید مثل کمک میکند و همچنین در افزایش مصرف خوراک و پرخاشگری موثر است.
- نور قرمز روشن به طور معنیداری زمان صرف شده برای راه رفتن، کشش و تغذیه را افزایش داد، به ویژه هنگامی که در اوایل دوره پرورش اعمال میشد.
- نور قرمز خوراک را جذابتر میکند و این اثر ممکن است در ابتدای دوره رشد، زمانی که جذابیت خوراک میتواند تأثیر بیشتری بر مصرف داشته باشد، این اثر بیشتر باشد.
- مثال برای مرغ گوشتی: در فارم های گوشتی، لامپهای قرمز به منظور تحریک رشد در داخل سالن پرورش بهکار میروند. یافتهها نشان دادهاند که استفاده از نور قرمز میتواند باعث افزایش 15% در مصرف خوراک مرغها گردد.
- مثال برای مرغ تخمگذار: در لانههای تولید تخممرغ، برای جلوگیری از تخمگذاری نامنظم و افزایش کیفیت و تعداد تخمها، استفاده از لامپ قرمز بسیار موثر است. در برخی از تحقیقات مشخص شده که این رنگ میتواند به افزایش 13% در تعداد تخممرغها منجر گردد.
D. لامپ سبز مرغداری:
- نور سبز، طول موج متوسطی در طیف مرئی دارد. به نظر میرسد که تاثیر آن روی مرغها نسبت به نور آبی یا قرمز، کمتر بارز و چشمگیر باشد.
- کاهش تحریک ریتم شبانه روزی: نور سبز نسبت به نور آبی، تاثیر کمتری بر روی سیستم ریتم شبانه روزی و ترشح ملاتونین دارد. در نتیجه، اختلالات کمتری در چرخه خواب و بیداری و فعالیت مرغها ایجاد میکند.
- تاثیر کم بر تولید هورمونها: با توجه به تاثیر کمتر روی ریتم شبانهروزی، انتظار میرود که تاثیر نور سبز بر روی ترشح هورمونهای مرتبط با تولید تخم مرغ و رشد نیز محدودتر باشد.
- تاثیر: این رنگ به بهبود خواب و استراحت مرغها کمک میکند.
- مثال برای مرغ گوشتی: در مراحل پایانی رشد، لامپهای سبز میتوانند بسیار موثر باشند. تحقیقات نشان میدهد که این رنگ میتواند به کاهش استرس و بهبود خواب مرغها کمک کند و به تبع آن وزن نهایی را تا 6% افزایش دهد.
- مثال برای مرغ تخمگذار: به کارگیری لامپهای سبز در لانه مرغها برای افزایش کیفیت خواب و همچنین تحریک تولید تخممرغ در زمانهای خاص از روز بسیار مفید است.
E.ترکیب رنگ سبز و آبی
- این دو رنگ سبب افزایش رشد مرغ گوشتی و تخمگذار می شود . این رنگ ها سبب افزایش باروری خروس ها می شود . این دو رنگ نیز سن بلوغ جنسی مرغ گوشتی و تخمگذار را کاهش میدهد.
- تحقیقات نشان دادهاند که نور آبی و سبز حضور مرغهای تخمگذار را بهبود میبخشد و حس آرامش را در آنها افزایش میدهد. استفاده از این رنگها باعث کاهش استرس و افزایش تولید تخممرغ میشود. در یک تحقیق عملی در یکی از مرغداریهای تخمگذار، با تغییر لامپهای سفید به لامپهای ترکیبی آبی و سبز، میزان تولید تخممرغ در دورهای معادل ۲۰٪ افزایش یافت
F. ترکیب رنگ قرمز و آبی
- نور آبی و قرمز تاثیر بسیار مثبتی بر فرایند تخمگذاری دارد. این ترکیب میتواند باعث افزایش تحرک و پویایی مرغها شود.
- در یک مطالعه که در یکی از مرغداریها انجام شد، استفاده از لامپهای ترکیبی آبی و قرمز موجب افزایش ۱۵٪ در میزان تخمگذاری مرغها شد.
- مثال عملی: در مرغداری «پروژه سبز»، مرغها تحت نور آبی و قرمز قرار گرفتند و نتایج نشان داد که نه تنها تولید تخممرغ افزایش یافت، بلکه مرغها بهطور کلی فعالیت بیشتری داشتند و رفتار اجتماعی آنها بهبود یافت
G. ترکیب رنگ زرد و سبز
- نور زرد و سبز بهخصوص در پرورش مرغهای گوشتی تأثیر بسیار مثبتی دارد. این ترکیب باعث افزایش سرعت رشد و بهبود کیفیت گوشت میشود. همچنین، این رنگها میتوانند باعث تحریک اشتهای مرغها شوند. در تحقیقی که در یکی از مرغداریهای گوشتی انجام شد، استفاده از این ترکیب نور موجب افزایش 16٪ در وزن نهایی مرغها شد.
H. ترکیب رنگ زرد و قرمز
- با به کار بردن ترکیب رنگ زرد و قرمز سن بلوغ مرغ های گوشتی و تخمگذار افزایش مییابد .
- تحقیقات اخیر نشان دادهاند که نور زرد و قرمز میتواند به افزایش تولید و کیفیت گوشت در مرغهای گوشتی منجر شود. این ترکیب رنگ میتواند تحریک بصری مطلوبی برای مرغها ایجاد کند و در نتیجه رشد سریعتری را به همراه داشته باشد.
- در یک مطالعه انجام شده در مرغداری، استفاده از نور زرد و قرمز به افزایش ۸٪ در وزن نهایی و کیفیت گوشت مرغها منجر شد
3. تاثیر لامپ مادون قرمز بر مرغهای گوشتی
مرغهای گوشتی به دلیل نیاز به رشد سریع و افزایش وزن بسیار حساس به شرایط محیطی هستند. گرمای مناسب یکی از عوامل کلیدی در موفقیت پرورش این نوع مرغها است. استفاده از لامپهای مادون قرمز میتواند:
- افزایش دما: لامپهای مادون قرمز توانایی ایجاد حرارت مناسب را دارند که میتواند به بهبود وضعیت دما در سالن پرورش کمک کند. این امر به ویژه در ماههای سرد سال بسیار حیاتی است.
- کاهش استرس حرارتی: مرغها به دماهای پایین حساس هستند و دماهای سرد میتواند منجر به استرس حرارتی شود. استفاده از لامپهای مادون قرمز در سالنهای پرورش میتواند این استرس را کاهش دهد و شرایط بهینهتری را برای رشد فراهم آورد.
- بهبود جذب خوراک: با فراهم کردن دمای مناسب، مرغها میتوانند بهتر غذا بخورند و این موضوع بهبود رشد و افزایش وزن آنها را به همراه خواهد داشت.
- مثال عملی: در یک مرغداری گوشتی در شمال کشور، استفاده از لامپهای مادون قرمز در مراحل ابتدایی رشد (جوجهکشی) به قدری مؤثر بوده است که سطح تلفات جوجهها کاهش یافته و رشد آنها تا 12% افزایش یافته است. این موفقیت ناشی از ایجاد یک محیط گرم و مناسب برای جوجهها بوده است که امکان رشد سالم و سریعتری را فراهم کرده است.
4. تاثیر لامپ مادون قرمز بر مرغهای تخمگذار
مرغهای تخمگذار نیاز به شرایط خاصی برای تولید تخممرغ با کیفیت دارند. استفاده از لامپهای مادون قرمز در این نوع مرغها میتواند به نتایج زیر منجر شود:
- افزایش تولید تخممرغ: نور مادون قرمز میتواند به تحریک تولید هورمونهای خاصی که بر روی تخمگذاری تأثیر میگذارند، کمک کند. این نکته به ویژه در فصلهای سرد و کمنور قابل توجه است.
- بهبود کیفیت تخممرغ: استفاده از نور مناسب میتواند بر روی ضخامت قشر پوسته تخممرغ تأثیر بگذارد و به بهبود کیفیت کلی تخمها منجر شود.
- کاهش بیماریها: گرما و نور مناسب میتواند به تقویت سیستم ایمنی مرغها کمک کند و از بروز بیماریها جلوگیری کند.
- مثال عملی: در یک مرغداری تخمگذار در جنوب کشور که معمولاً در فصل زمستان با کاهش تولید تخممرغ مواجه بود، استفاده از لامپهای مادون قرمز باعث افزایش قابل توجهی در تولید شد. بهطوری که تولید تخممرغ در این مرغداری به میزان ۱۵ درصد افزایش یافت و ما شاهد کاهش قابل توجهی در بیماریهای مرغها بود
5. تاثیر رنگ لامپ مرغداری در مرغ های گوشتی
- بر اساس تحقیقات اخیر مرغ های گوشتی تا 26 روزگی در نور سبز و آبی بیشترین رشد را داشته اند . همچنین از روز 27 تا پایان دوره پرورش مرغ های گوشتی از نور آبی استفاده میکنند. اما نتیجه مهمی که از تحقیقات گرفته شد این است که با استفاده از ترکیب رنگ نورهای تک رنگ در مهمترین مرحله های رشد جوجه ها برای بهتر شدن رشد و ارتقا باروری مرغ های گوشتی استفاده میشود.
- تعدادی مرغ گوشتی را از ابتدای جوجه کشی تا 26 روز اول به صورت جدا در زیر نور سفید ، قرمز ، آبی پرورش داده اند. و مرحله بعد از 27 روزگی جوجه ها برای هر کدام از نور رنگی دیگری استفاده کردند . آن ها دریافتند که مرغ های گوشتی در محیطی با ترکیب از نور های تک رنگ پرورش یافتند.در مقایسه با آن گروهی که در تمام دوره فقط با یک رنگ نور رشد کرده اند وزن گیری بهتری داشته اند.
- استفاده از ترکیب نور سبز و آبی برای بهتر شدن رشد و بازدهی مرغ های گوشتی بسیار مفید است . آرامش پرندگان در نور آبی و سبز در سالن مرغداری بیشتر است . به همین علت پیشنهاد میشود که لباس کارگران درون سالن مرغداری رنگ آبی داشته باشد.
- اما در اکثر اوقات از رنگ سفید به عنوان بهترین رنگ در سالن های مرغداری استفاده می شود . همچنین پرندگان به رنگ قرمز هم تمایل نشان میدهند که به همین دلیل از رنگ قرمز برای تجهیزات سالن مرغداری استفاده میشود.
نتیجهگیری
در نهایت، انتخاب رنگ لامپ مرغداری بسیار حائز اهمیت است و میتواند تاثیرات زیادی بر سلامت، تولید و رفتار مرغهای گوشتی و تخمگذار داشته باشد. با توجه به تجارب و نتایج علمی، میتوان به این نتیجه رسید که با توجه به هدف پرورش (چه تولید گوشت و چه تخممرغ)، باید از لامپهای مناسب با رنگهای مختلف استفاده کرد تا بهترین عملکرد ممکن حاصل شود.
نکته پایانی:
در هنگام **گذاشتن لامپ در لانه مرغ** و انتخاب **لامپ مناسب برای مرغداری**، لازم است که تمامی جنبهها از جمله نوع مرغ، مرحله رشد و شرایط محیطی را مد نظر قرار داد تا بتوان به بهترین نتایج دست یافت.