در صنعت کشاورزی و دامپروری جدید ، خوراک دام و طیور و جیره بندی برای آن ها به صورتی است که بشود رشد آن ها را سرعت بخشید . از طرفی ، به علت اینکه در این صنعت با موجودات زنده روبه رو هستیم ، مراقبت بر سلامت آنها بسیار مهم میباشد . خوراک یکی از مهمترین فاکتورهایی میباشد که سبب سلامتی دام و طیور و افزایش بازدهی آنها میباشد . بنابراین نمیشود هر نوع خوراکی را در اختیار حیوانات قرار داد . خرید بهترین خوراک دام و طیور به افزایش سلامت و بازدهی گله کمک میکند . اما چطور میتوان بهترین خوراک دام و طیور را انتخاب کرد ؟ این سوالاتی است که قطعا در زمان خرید خوراک برای گله مرغ ، گوسفند ، گاو ، گوساله و .... با آن رو به رو می شوید . در این مطلب سعی داریم تا به طور مفصل در مورد این پرسش ها صحبت کنیم . با ما همراه باشید . در این مطلب سعی داریم تا به طور مفصل در مورد این پرسش ها صحبت کنیم بنابراین با ما همرا ه باشید .
فهرست
اصطلاحات انواع دام و طیور
نگاهی مختصر به خوراک حیوانات
سلامت غذایی و اهمیت آن برای انسان و دام و طیور
خوراک های فشرده شده
انواع خوراک دام و طیور
انواع افزودنی های خوراک دام و طیور
اصطلاحات انواع دام و طیور
دام ها ی شیری :
دام های شیری یا شیرده آن دسته از دام هایی هستند که برای استفاده از شیر آن ها پرورش می یابند . این دام ها به چهار نوع سوپر شیر، پرشیر ، متوسط شیر و کم شیر تقسیم میشوند .گاو شیری ، بز شیری ، شتر شیری و گوسفند شیری از جمله انواع دام های سبک و سنگین شیری هستند .
دام های پرواری :
دام ها ی سبک و سنگین پرواری یا گوشتی آن دسته از دام هایی میباشند که از آن ها برای تامین گوشت استفاده میشود . گاو پرواری ، گوسفند پرواری ، بز پرواری و شتر برواری از جمله دام های پرواری هستند. تغذیه این دام ها برای بهتر کردن کیفیت گوشت آن ها صورت می گیرد .
طیور گوشتی :
آن دسته از مرغ هایی که برای تهیه گوشت پرورش داده میشوند . مرغ گوشتی ،شتر مرغ گوشتی و بلدرچین گوشتی از انواع طیور گوشتی محسوب میشوند . مهترین نژادهای گوشتی میتوان راس ، کاب ،پلیموت راک ، کورنیش و کوشین اشاره کرد.
طیور تخمگذار :
این مرغ ها برای تهیه تخم مرغ مورد نیاز مردم پرورش داده میشوند . مرغ تخمگذار ، شتر مرغ تخمگذار و بلدرچین تخمگذار از انواع مرغان تخمگذار هستند . لگهورن ، استرالورپ،لوهمن ، رد آیلند وپلیموت راک از مهمترین نژاد های مرغ تخمگذار میباشند.
نگاهی مختصر به خوراک حیوانات
از آن جا که هم اکنون دامپروری و کشاورزی صنعتی شده است ، چرخه وابستگی مستقیم حیوانات و گیاهان به یکدیگر قطع شده است . دام وطیور برای گوشت و دیگر محصولاتشان پرورش داده میشوند و به همین علت خوراکی که برای آنها در نظر گرفته میشود باید طوری باشد که در کوتاه ترین زمان وزن آنها را به وزن استاندارد بازار برساند غذاهای صنعتی تهیه شده بیشتر از علوفه و حشرات و دیگر غذاهای طبیعی برای آنها اهمیت دارد . متخصصان تغذیه دام و طیور در حال حاضر میدانند که غذاها باید به شکلی باشد که مطابق فرمول خاصی تهیه شوند که به طور کامل تمام نیاز های حیوانات به مواد مغذی را تامین کند . اما اکتفا کردن به غذاهای صنعتی نیز میتواند مشکلات هاضمه ای بسیار خطرناکی برای حیوانات به خصوص نشخوار کنندگان به وجود آورد زیرا طبیعت آن ها به گونه ای است که به علوف عادت دارند نه دانها . در مورد طیور نیز این موضوع وجود دارد و نمی توان تنها به خوراک دهی با پلت و دانه ها اکتفا کرد . تنوع خوراک و گنجاندن تمامی مواد مغذی لازم یکی از با اهمیت ترین خصوصیات رژیم غذایی دام و طیور است .
سلامت غذایی و اهمیت آن برای انسان و دام و طیور
خوراک دهی به حیوانات با مواد غذایی که نمی توانند به صورت طبیعی آن ها را هضم کنند هم برای حیوانات و هم برای انسان ها که گوشت و بقیه محصولات آنها را مصرف میکنند مضر میباشد . گاو ها حیواناتی میباشند که مرتب نشخوارمیکنند . یعنی میتوانند سلولز موجود در علف را در دستگاه گوارش چند قسمتی خود هضم کنند . گاو های گوشتی در هفته های اول زندگی خود با علوفه تغذیه میشوند و بعد از آن به آخور انتقال داده می شود و پلت ، کنسانتره ، و کنجاله نیز در جیره غذایی آن ها قرار می گیرد . تحقیقات نشان میدهد که اگر میزان غذاهای صنعتی در خوراک دام بیشتر از اندازه باشد ، مشکلات سلامتی برای آن ها پیش خواهد آمد ، از جمله آبسه کبدی گاو ،ورم و علایم مرگ ناگهانی تغذیه سالم دام و طیور سبب افزایش سلامت آن ها و کاهش احتمال بیماری آنها میشود . هر چه میزان سلامت آن ها بیشتر باشد ، سلامت غذایی انسان نیز بهتر خواهد شد . از طرفی ، در زمینه دامپروری ، پرورش حیوانات از حالت مزرعه کم تراکمی که در گذشته رواج داشته ، امروزه به دامداری های متراکم و صنعتی تبدیل شده است . علاوه بر این ، اصلاح نژاد دام و طیور برای رفاه بیشتر حال انسان ها سرعت رشد و تولید این حیوانات را افزایش داده است و خوراک های با حجم زیاد و تراکم کم مواد مغذی ، مانند علوفه دیگر جوابگوی آن ها نمی باشد . به همین علت حتما برای تغذیه این حیوانات لازم است بهترین برنامه جیره نویسی و بهترین مکمل ها را برایشان در نظر بگیریم . از این رو در اینجا به مطرح کرد ن چند جیره غذایی و نیاز حیوانات آشنا میکنیم.
یونجه
یکی از انواع علوفه هایی که بسیار از ارزش غذایی بالا برخوردار است یونجه میباشد . در یونجه مواد مغذی مثل پروتیین و کلسیم به مقدار بسیار زیادی وجود دارد . از یونجه در جیره غذایی گاو شیری و گوشتی استفاده میکنند .
علف باغ
ارزش غذایی علف باغ از علوفه بالاتر است . علف باغ سبب چرب شدن شیر در گاوهای شیری کمک میکنند . علف باغ به دلیل داشتن ساقه های خیلی بلند کمک میکند تا دام بتواند بیشتر نشخوار کند و از طرفی از از دست دادن خوراک آردی از روده جلوگیری میکند .
سیلاژها
سیلاژ یا سیلو کردن از تخمیر ساقه و برگ علوفه هایی مثل جو ، گندم و دیگر علوفه به دست می آید . سیلاژ سبب هضم بهتر غذا در دام ها می شود .
کاه
کاه از ارزش غذایی بالایی برای دام برخوردار نیست و خوراکی پر حجم و خشک با کمترین ارزش غذایی محسوب میشود .اگر میزان کاه موجود در رژیم غذایی دام زیاد باشد، غذا به آسانی هضم نمیشود و سبب کم شدن خوراک دام میشود . لازم به ذکر است که بدانید کاه جو برای دام بهتر از کاه گندم است و نیز کاه گندم باز از کاه برنج بهتر است . در خوراک دام های سنگین بهتر است از کاه هایی با رشته های بلند تر استفاده کنند .
خوراک های فشرده شده
نام دیگر خوراک های فشرده شده کنسانتره دامی میگویند . این نوع جیره غذایی اغلب به صورت پلت با اندازه های گوناگون و گاهی به صورت مش آردی تولید می شود . کنسانتره دامی خوراکی است که دارای ترکیبات غنی از چند ماده غذایی ارزشمند است و جهت تغذیه دام و تولید مثل آن خیلی مهم و ضروری است .زمانی که مقدار معینی از ماده هایی مانند سبوس ، تفاله چغندر قند ، جو کنجاله تخم پنبه ، کنجاله کنجد را با مکمل های معدنی و ویتامینی مخلوط می کنند ، کنسانتره تهیه می شود . در کنسانتره های دامی مقدار زیادی پروتیین و فیبر یافت میشود و استفاده از آن ها در کنار انواع علوفه ضروری است . کنسانتره ها در انواع کنسانتره دام شیری، کنسانتره دام پرواری و استارتر گوساله موجود میباشد . انتخاب بهترین کنسانتره دامی و خرید آن تاثیر زیادی در سلامت و رشد دام دارد .
کنجاله دامی
کنجاله دامی پس مانده جامدی است که بعد از روغن کشی از دانه های روغنی به جا می ماند . سویا ، کنجاله ذرت و کنجاله کلزا از اهمیت زیادی بین کنجاله های دامی بر خوردار است .
سبوس دامی
سبوس خوراکی از پوسته گندم ، جو و برنج است . این خوراک دام سرشار است از ویتامین های A و B ، پتاسیم ، پانتونتیک اسید ، آهن ، روی ، منیزیم ، فسفر ، مس ، منگنز و سلنیوم است . در اینجا یادآور میشویم که ویتامین آ در سلامت دام و طیور خیلی موثر است .
انواع خوراک دام و طیور
خوراک طیور شامل انواع دانه ها ، پلت یا کنسانتره و کنجاله است.
انواع دان ها ی طیور
ذرت ، دانه جو و انواع دان های آماده مهمترین بخش خوراک طیور تخمگذار و گوشتی را تشکیل می دهند .
کنسانتره طیور
کنسانتره یا همان خوراک فشرده در جیره غذایی طیور نقش خیلی پررنگی دارد . مرغ گوشتی و مرغ تخمگذار کنساتره های متفاوتی با همدیگر دارند .
کنجاله طیور
انواع کنجاله سویا ، کنجاله کنجد ، کنجاله پنبه دانه ، کنجاله آفتابگردان وکنجاله کلزا با داشتن پروتیین هایی گوناگون به عنوان منبع تامین پروتیین گیاهی ، نقشی مهم در جیره های غذایی طیور دارند . علاوه بر این خوراک که غذای اصلی دام و طیور است مکمل ها و افزودنی ها نیز در جیره غذایی دام و طیور نقش دارند که در ادامه این مقاله به توضیح آن می پردازیم .
انواع افزودنی های خوراک دام و طیور
آنزیم ها
یکی از مهمترین و اصلی ترین افزودنی های
خوراک دام و طیور آنزیم ها هستند . آنزیم ها ساختار پروتیینی دارند و با افزودن آن ها به غذای حیوانات ،واکنش های متابولیک آنها بدون تغییر سریعتر انجام میشود و هضم غذا برای آن ها آسان میشود .
پروتبیوتیک ها
این افزودنی ها در واقع میکروب های زنده و مفیدی هستند که به صورت مستقیم در جیره غذایی دام و طیور قرار میگیرند و سبب بهبود گوارش و سلامت آنها میشوند.
پری بیوتیک ها
پری بیوتیک ها یا الیگوساکاریدها افزودنی هایی هستند که قابلیت هضم و جذب ندارنداما به شکل مثبت بر دستگاه گوارش دام و طیور تاثیر میگذارند. این افزودنی ها جذب روی ، آهن ، کلسیم و منیزیم خوراک را بهبود میبخشند. منبع
Livestock and poultry feed